گوهر لطایف/ سیری در اسامی و القاب ایرانی

آقا

آقا لفظی است در فارسی به معنی رییس و مهتر. و در فرهنگ نامه پارسی، لفظ آغا اصلاً ترکی مغولی و به غین است و معنی خواجه و سرور را می دهد و بعدا به قاف [تبدیل] شده. و شاید به مناسبت همین اصالت آن در غین، در بسیاری از جاها آن را به غین می نویسند. چنانکه در «الفیض القدسی» از اول کتاب تا آخر، هر چه دارد همه را به غین نوشته. و بعضی، آغای با غین را درباره زنان و خواجه گان استعمال می کنند. نخستین وقتی که این کلمه در جلو اسماء علماء شیعه و مملکت ایران درآمده، قرن یازدهم هجری بوده که می بینیم آقا حسین خوانساری و فزندانش آقا جمال و آقا رضی را بدین نام خوانده اند.

گوهر لطایف / اندر حکایت خلفای عباسی

حسادت خلیفه

در سال 137 ق ابومسلم خراسانی به دستور منصور کشته شد، علت قتل ابومسلم آن بود که در زمان سفاح آن دو نفر به حج رفته بودند و ابومسلم به اعراب لباس می بخشید و چاه های آب را مرمت می کرد و راه ها را برای رفت و آمد می ساخت و بدین جهت او مشهور و خوشنام شده بود، منصور بر او حسادت کرد. منصور پس از رسیدن به خلافت، حیله ها به کار برد و عاقبت ناجوانمردانه او را به قتل رساند.

گوهر لطایف / در باب دوستی و دشمنی

کارِ تمام

بزرگی گوید: هر آن کس که کاری پیش گیرد و غیر آن در دل اندیشد، هرگز آن کار تمام نشود؛ زیرا که مُغنّی اگرچه سخت استاد بود، نتواند به دست چیز دیگری گفتن و زدن.

دانایی گوید: کاری که کردن آن ناکرده اولی تر، در آن رنج نباید بُردن که اگر رنج برد، ندامتْ کِشته باشد و حسرتْ دِروده.

حکیمی را پرسیدند که: کدام حق است که به خَلق زشت نماید؟ گفت: خویشتن را ستودن اگرچه به استحقاق ستاید. گفتند: کدام داد است که بی داد آرد؟ گفت: جوابِ درشت دادن. ستم زده بدتر از چوب زده، و مرگْ خوش تر از بیم، که هرکه بیم دارد، هرگز بی غم و اندوه نبود.

گوهر لطایف / ماه محرّم در یک سفرنامه

محرّم در یزد

در یزد مراسم ماه محرم با چنان شور و حرارتی برگزار می شود که بعضی اوقات به یک التهاب مذهبی مبدل می گردد. در میدان، که مقابل مدخل اصلی بازار واقع شده، چوب بست بزرگی تعبیه شده که نماینده یک نوع تابوتی است به نام «نخل» و هر سال آن را با شال و آیینه می پوشانند. این دستگاه عجیب و غریب به وسیله صدها تن مرد، دور میدان حمل می شود. این مردان در زیر نخل اجتماع می کنند تا ثواب حرکت دادن آن نصیب شان شود.

گوهر لطایف / حکایات و لطایف

مرغ زیرک

طلحک را به مهّمی پیش خوارزمشاه فرستادند. مدتی آن جا بماند، مگر خوارزمشاه رعایتی چنان که او می خواست، نمی کرد. روزی پیش خوارزمشاه حکایت مرغان و خاصیّت هر یکی می گفتند. طلحک گفت: هیچ مرغی از لک لک زیرک تر نیست. گفتند: از چه دانی؟ گفت: از بهر آن که هرگز به خوارزم نمی آید.

گوهر لطایف / حکایات و لطایف

دنیای کثیف

محمدبن اسماعیل (معروف به خیرالنساج) عارفی سیه چرده بود. چون به حج رفت، مردی او را دم دروازه حرم گرفت که تو برده من هستی و اسمت هم خیر است. مدتی چنان بگذشت و او را به بافندگیِ خز، وادار کرده بود. سپس دانست که وی برده نیست و نام او نیز خیر نبوده است. خیر به او گفت: حلالت کردم و از تمام کارهایی که کردم گذشتم و جدا شد. گویند: مردی به نزد او آمد و گفت: ای پیر! دیروز هنگامی که رشته هایت را فروختی و پول آن را به لنگی که به کمر داشتی بستی، من از پشت سر تو آمدم و آن را باز کردم، از آن وقت تا کنون دست من خشکیده است. خیر، خندید و به دستش اشاره کرد تا باز شد و گفت: درم ها را در راه نیازت خرج کن و دیگر چنین کاری مکن. پس از مرگش او را در خواب دیدند و پرسیدند: خدا با تو چه کرد؟ گفت: خدا مرا از دنیای کثیف شما خلاص کرد.

گوهر لطایف(برگزیده متون تاریخی و داستانی) / حکایات و لطایف ع

استبداد زیاد بن ابیه

چون امیرالمؤمنین حسن علیه السلام از کار خلافت نزول کرد، حکومت و پادشاهی به معاویه تعلّق گرفت و او کوفه را به مغیرة بن شُعبه و بصره به زیاد بن ابیه داد و نسبت زیاد به ابوسفیان قبول کرد و او را برادر خواند و دمشق را دارالملک ساخت.

جوان، اس ام اس، پیام کوتاه یا پیامک

در میان سرگرمی های سالم یا ناسالمی که این روزها بازارش داغ است، اس ام اس یا همان پیام کوتاه یا به اصطلاح پیامک، جایگاه ویژه ای دارد.

پیامک ها انواع مختلفی دارند: پیامک های عاشقانه، مذهبی، تبلیغاتی، پیامک هایی که حاوی یک جمله فلسفی یا روان شناسی است و....

این پیامک ها که بسته به نوع مخاطبانشان ارسال و دریافت می شوند، گاهی آن قدر بی معنیاند که شاید ارزش یک بار خواندن را هم نداشته باشند و گاهی چنان عمیقند که می توانند ساعت ها ذهن را به خود مشغول کنند.

شوخی و مزاح

کمتر جامعه و ملتی را می توان یافت که در ارتباطات مردم، چیزی به نام «شوخی» وجود نداشته باشد. لازمه زندگی اجتماعی و داشتن ارتباطهای سالم و فرح بخش، مزاح است. البته گاهی هم مزاح، به کدورت و کینه می انجامد و نتیجه معکوس می دهد که اشارهخواهد شد.

شوخی و شادابی

روزی رسول خدا با گروهی از مردم، درباره بهشتْ سخن می گفت. در میانه سخن فرمود: «پیر زنان را هرگز به بهشت، راهی نیست». صدای عمه پیر پیامبر بلند شد که: «ای رسول خدا! چگونه خداوند عادلِ مهربان به چنین ستمی رضا می دهد؟». پیامبر (ص) لبخندی زد و فرمود: «اندوه به دل راه مده! چرا که خداوند، پیران مؤمن را نخست جوان خواهد ساخت و آن گاه به بهشت، میهمان خواهد کرد». لبخند بر لب حاضران نشست.1