گوهر لطایف / ماه محرّم در یک سفرنامه
محرّم در یزددر یزد مراسم ماه محرم با چنان شور و حرارتی برگزار می شود که بعضی اوقات به یک التهاب مذهبی مبدل می گردد. در میدان، که مقابل مدخل اصلی بازار واقع شده، چوب بست بزرگی تعبیه شده که نماینده یک نوع تابوتی است به نام «نخل» و هر سال آن را با شال و آیینه می پوشانند. این دستگاه عجیب و غریب به وسیله صدها تن مرد، دور میدان حمل می شود. این مردان در زیر نخل اجتماع می کنند تا ثواب حرکت دادن آن نصیب شان شود. تعزیه ها در محرمدر ماه محرم نمایش های غم انگیز به مورد اجرا گذاشته می شود که همه آنها با خاطره مصیبت بزرگی که در عاشورا اتفاق افتاده، پایان می پذیرد. در روز عاشورا، صحنه های زیادی به معرض نمایش گذاشته می شود. حرکت کاروان کوچک از مکه و ورود آنها به کربلا و جنگیدن آنها و سرانجام قتل و اسارت زن ها و کودکان و رنج و تشنگی و شهادت امام حسین علیه السلام توسط هنرپیشگان متعصب در نهایت اخلاص نشان داده می شود. مراسم سینه زنیدر روز عاشورا، روحانیون سروده های مخصوص [نوحه] می خوانند و عده ای زنجیر زن و سینه زن به زنجیر زدن و سینه زدن مشغول می شوند. زنجیر زن ها شلوارهای گشاد سیاه به پا دارند و یک پیراهن گشاد در بر می کنند. این مردان و پسرانْ پشت خود را برهنه می کنند و زنجیرهای خود را بر آن فرود می آورند تا پشتشان کبود و زخم شود. عده دیگر سینه های برهنه خود را با آهنگ مخصوص با دست خود می زنند تا قرمز و حساس شود و عده ای با فریادهای «یا حسین یا حسین» توأم با صدای موزون طبل بر سرعت و هیجان مراسم می افزایند. کمک یک مسیحیگفته می شود که هنگام وقوع واقعه کربلا یک سفیر فرنگی به امام حسین خواست کمک کند. به یاد بودِ این اتفاق، یک نفر ایرانی به لباس انگلیسی در می آید، و برای نشان دادن مراتب قدردانی شیعیان در مقابل این کار خیر، نقش مهمی را در این مراسم عهده دار می گردد. او را بر یک مرکب یا وسیله ای سوار می کنند و برای کار خیری که انجام داده مورد تحسین فراوان قرار می گیرد. رژه اسبان و شتران در عاشورادر روز عاشورا بعضی از تعزیه خوانان که جامه های پرشکوه ابریشمی با طرح های پرنقش پوشیده اند و سلاح هایی با خود دارند، سوار شترها با یراق ها و زینت های ایرانی می باشند که این شترها با خورجین های حاشیه و منگوله دار و مُهر و زنگوله تزیین شده و در پیشاپیشی آنها موکبی از اسبان در حرکتند که سواران این شترها را فرزندان پیغمبر صلی الله علیه و آله با عمامه های سبز تشکیل می دهند و همه را به گریه وا می دارد. منبع : فِرِدْ ریچاردْزْ ، مجله گنجینه > بهمن 1383، شماره 47 صفحه 94 |
